Αθήνα 06/11/2023

Αρ. Πρωτ.: 110

ΘΕΜΑ: “Σχέδιο Κανονισμού για τις Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές (ΝΓΤ)”

Στις 5 Ιουλίου 2023 κατατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχέδιο Κανονισμού για τις Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές (ΝΓΤ) δηλαδή τη νέα γενιά γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.

Η νομοθετική αυτή πρόταση,  προβλέπει  2 κατηγορίες φυτών που προκύπτουν με τις ΝΓΤ. Την μεν πρώτη κατηγορία ΝΓΤ1, την οποία θεωρεί ισοδύναμη με τα συμβατικά φυτά, θέτοντας ένα όριο 20 γενετικών τροποποιήσεων (μέχρι 20 υποκαταστάσεις ή εισαγωγές νουκλεοτιδίων) και  τη δεύτερη κατηγορία ΝΓΤ2, που αποτελούν τα φυτά με περισσότερες από 20 γενετικές τροποποιήσεις.

Ενώ για τα δεύτερα ΝΓΤ2 δεν καταργεί την αξιολόγηση κινδύνων πριν την έγκριση καλλιέργειας και διατηρούνται η ιχνηλασιμότητα και η σήμανση μέχρι τον τελικό καταναλωτή, για τα μεν πρώτα ΝΓΤ1 δεν απαιτεί τίποτα από όλα αυτά.

Το όριο των 20 γενετικών τροποποιήσεων για την ισοδυναμία των φυτών αυτών με τα συμβατικά είναι αυθαίρετο χωρίς καμία επιστημονική βάση. Εξάλλου η ιδέα ότι «μικρές» αλλαγές στο DNA έρχονται με μικρούς ή καθόλου κινδύνους έρχεται σε αντίθεση με επιστημονικές αποδείξεις. Κατά τη χρήση αυτής της νέας γενετικής τεχνολογίας είναι απαραίτητη η ανάλυση κινδύνου καθώς έχουν παρατηρηθεί αστοχίες κατά την γονιδιακή επεξεργασία δηλαδή ακούσιες διαγραφές γονιδίων, μη επιθυμητές επιδράσεις σε γονίδια μη στόχους καθώς επίσης και στην αλληλουχία των γονιδίων. Αυτές οι αστοχίες είναι δύσκολο ν’ ανιχνευθούν και απαιτούν τη σάρωση όλου του γονιδιώματος.

Έτσι, η απελευθέρωσή των φυτών ΝΓΤ1 στο περιβάλλον χωρίς κανένα έλεγχο, ενέχει τον κίνδυνο αβέβαιων επιδράσεων στην υγεία μέσω της διατροφής τους αλλά και στο περιβάλλον μέσα από την αλληλεπίδρασή τους με τα ήδη καλλιεργούμενα φυτά αλλά και τ’ άγρια και ενδημικά.

Αφαιρεί επιπλέον από τα κράτη μέλη το δικαίωμα απαγόρευσης της καλλιέργειας σε εθνικό έδαφος στην περίπτωση που βλάπτεται κάποιο τοπικό προϊόν ή και στοιχεία του  οικοσυστήματος.

Το νομοσχέδιο επιτρέπει στις εταιρίες στα πλαίσια της «εμπιστευτικότητας» να μην δημοσιοποιούν επιστημονικές πληροφορίες για την ανίχνευση και την  ιχνηλασιμότητα ενώ η παρακολούθηση τους στη συνέχεια κατά την καλλιέργεια τους είναι προαιρετική.  Μ’ αυτό τον τρόπο οι πολυεθνικές εταιρείες σποροπαραγωγής περιορίζουν σημαντικά το κόστος τους εις βάρος της υγείας των πολιτών και του περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα η  «συνύπαρξη» ΝΓΤ φυτών και βιολογικών θα είναι σχεδόν αδύνατη στην πράξη, παρόλο που η νομοθετική πρόταση προβλέπει ότι δεν θα επιτρέπονται ΝΓΤ στη βιολογική Γεωργία.

Επειδή:

• η Ελληνική Γεωργία χαρακτηρίζεται από μικρής κλίμακας εκμεταλλεύσεις, οι οποίες έχουν εμπορικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα παραγωγής γεωργικών προϊόντων χωρίς ΓΤΟ,
• έχουμε το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής για να γνωρίζουμε τι τρώμε
• ο καλλιεργητής – είτε βιολογικός ή συμβατικός – που θέλει να κρατήσει το προϊόν του μακριά από γενετικά τροποποιημένα, θα κινδυνεύει συνεχώς από την επιμόλυνση μέσω τυχαίων διασταυρώσεων  με ενδεχόμενα σοβαρές οικονομικές και άλλες επιπτώσεις  για το προϊόν του,

Ζητάμε από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στα πλαίσια των συναντήσεων του στο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας:

1. να μην υποστηρίξει την νέα νομοθετική πρόταση για τις ΝΓΤ διατηρώντας την από 20ετίας πάγια θέση της Ελλάδας ενάντια στην επιμόλυνση των καλλιεργούμενων προϊόντων μας και
2. ν’ απαιτήσει:

• την δυνατότητα ένα Κράτος Μέλος να έχει το δικαίωμα απαγόρευσης της καλλιέργειας  στο εθνικό του έδαφος
• να εξετάζεται η έγκριση των φυτών ΝΓΤ εφόσον έχει αναπτυχθεί μέθοδος ανίχνευσης σχετικά με την αλληλουχία των γονιδίων στο DNA
• τη διεξαγωγή αναλύσεων κινδύνου, ιχνηλασιμότητας και σήμανσης μέχρι τον τελικό καταναλωτή και για τα φυτά ΝΓΤ1 και μάλιστα η αξιολόγηση των περιβαλλοντικών κινδύνων να πραγματοποιείται σε επίπεδο Κρατών Μελών λόγω των αγροπεριβαλλοντικών  ιδιαιτεροτήτων που μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά της ποικιλίας ΝΓΤ
• το σχέδιο παρακολούθησης μετά την απελευθέρωση του φυτού ΝΓΤ στο περιβάλλον μέσω της καλλιέργειας του να είναι υποχρεωτικό και όχι προαιρετικό.