Αθήνα 5/8/25

Αρ. πρωτ. 1664

Προς:

1. Την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών
2. Την Περιφερειακή Διεύθυνση Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων (ΣΕΠΕ) Αθηνών

ΑΝΑΦΟΡΑ

Θέμα: Διερεύνηση ως προς την υγεία και ασφάλεια των υπαλλήλων κατά τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων στη βιολογική μελισσοκομία.

Αξιότιμε κύριε εισαγγελέα,

Αξιότιμοι Κύριοι,

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ), θεσμικός εκπρόσωπος των γεωτεχνικών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), υποβάλλει την παρούσα αναφορά, αιτούμενη τη διερεύνηση ενδεχόμενων παραβάσεων της εργατικής και ποινικής νομοθεσίας κατά τη διενέργεια ελέγχων στο πλαίσιο της Παρέμβασης Π3-70-1.6 της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023–2027 που αφορά τους επιτόπιους ελέγχους στη βιολογική μελισσοκομία.

Ι. Ιστορικό και πραγματικά γεγονότα

• Με την υπ’ αριθ. 1861796/10.07.2025 (ΑΔΑ 9ΔΜΡ4653ΠΓ-2ΛΕ) Απόφαση ανατέθηκαν οι επιτόπιοι έλεγχοι στη βιολογική μελισσοκομία [Παρέμβασης Π3-70-1.6 <<Ενισχύσεις για την ανάληψη πρόσθετων γεωργο-περιβαλλοντικών υποχρεώσεων από τους μελισσοκόμους για την προστασία των μελισσοσμηνών και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας >> του άρθρου 70 <<Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης >> του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) της περιόδου 2023-2027] σε μεικτά κλιμάκια ελέγχου, τα οποία αποτελούνται από υπαλλήλους των Δ/νσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ/ΔΑΟ) των Περιφερειών και υπαλλήλους των Τμημάτων Αγροτικής Ανάπτυξης και Ελέγχων (ΤΑΑΕ) του ΥΠΑΑΤ.
• Η Ομοσπονδία μας επανειλημμένα επισήμανε τους ειδικούς και αυξημένους κινδύνους που απορρέουν από τη συμμετοχή γεωτεχνικών στους εν λόγω ελέγχους, ιδίως όσον αφορά τα περιστατικά αλλεργίας, τσιμπημάτων, χρήση ενέσιμων σκευασμάτων κ.λπ. Επισήμανε δε ότι απαιτείται η αυστηρή τήρηση όλων των προβλεπομένων μέτρων πρόληψης, προστασίας, εκπαίδευσης και ιατρικού ελέγχου, βάσει της κείμενης νομοθεσίας.
• Η αρμόδια Υπηρεσία του ΥπΑΑΤ (Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας) με το υπ’ αριθ. 187234/10-07-2025 έγγραφο καλεί τις Περιφέρειες της χώρας να μεριμνήσουν για την παροχή ειδικού εξοπλισμού για την προστασία του συνόλου των ελεγκτών που απαρτίζουν τα κλιμάκια, και την παροχή του απαραίτητου φαρμακευτικού υλικού, συμπεριλαμβανομένου των ενέσεων, για περίπτωση τυχόν αλλεργίας των ελεγκτών, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν εργασιακοί κίνδυνοι.
• Η ΠΟΓΕΔΥ με τα υπ’ αριθ. 1656/15-7-2025, 1657/15-7-2025) επισήμανε προς τη Διοίκηση του ΥπΑΑΤ και την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) την ανάγκη λήψης όλων των προβλεπόμενων από τον νόμο μέτρων πρόληψης και προστασίας για τους εργαζόμενους που καλούνται να πραγματοποιήσουν ελέγχους στη βιολογική μελισσοκομία, λόγω της αυξημένης επικινδυνότητας (αλλεργιογόνες ουσίες, τσιμπήματα, χρήση ειδικών σκευασμάτων κ.λπ.)
• Η Ομοσπονδία μας με το από 17/07/2025 Δελτίο Τύπου με τίτλο «Οι έλεγχοι μόνο με μέτρα για την ασφάλεια και την υγεία των γεωτεχνικών» εξέφρασε την έντονη διαμαρτυρία της για τη σπουδή στη διενέργεια των επιτόπιων ελέγχων χωρίς να έχουν διασφαλιστεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) και την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) οι στοιχειώδεις όροι υγείας και ασφάλειας των γεωτεχνικών υπαλλήλων που καλούνται να τους διενεργήσουν στη βιολογική μελισσοκομία και κτηνοτροφία.
• Στις 18/07/2025 η Ομοσπονδία χαιρέτισε με αντίστοιχο Δελτίο Τύπου με τίτλο «Δικαίωση της ΠΟΓΕΔΥ – Δεσμεύσεις για ασφαλείς ελέγχους» τις δεσμεύσεις που ενημερώθηκε ότι αναλήφθηκαν – κατόπιν τηλεδιάσκεψης – από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) και τις Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, σχετικά με (α) την τήρηση των όρων υγείας και ασφάλειας των γεωτεχνικών υπαλλήλων που καλούνται να διενεργήσουν ελέγχους στη βιολογική μελισσοκομία και κτηνοτροφία, (β) την εξασφάλιση των αναγκαίων πιστώσεων για οδοιπορικά έξοδα και την παροχή αποζημίωσης στους συμμετέχοντες στους ελέγχους, και (γ) την τροποποίηση των σχετικών Υπουργικών Αποφάσεων ώστε να καταστεί πιο ευέλικτος και αποτελεσματικός ο προγραμματισμός των επιτόπιων ελέγχων.
• Με το υπ’ αριθ. 1661/30-07-2025 έγγραφο με θέμα «Διασφάλιση μέτρων υγείας και ασφάλειας του προσωπικού κατά τη διενέργεια ελέγχων στη βιολογική μελισσοκομία» η ΠΟΓΕΔΥ έθεσε κρίσιμα ερωτήματα στα αρμόδια πολιτικά και υπηρεσιακά πρόσωπα καθώς υπήρξε πληροφόρηση ότι οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ είχαν προχωρήσει στη διενέργεια ελέγχων στη βιολογική μελισσοκομία, χωρίς να είχαν διασφαλίσει την τήρηση των απαραίτητων μέτρων υγείας και ασφάλειας που επιβάλλει η εργατική νομοθεσία.
• Παρά ταύτα, πλήθος μελών της Ομοσπονδίας μας γνωστοποίησαν, υπό καθεστώς άγχους και αγωνίας, ότι υπήρχε απαίτηση της Διοίκησης να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι χωρίς να υπάρξει η προβλεπόμενη πρόνοια για την τήρηση των μέτρων ασφάλειας και υγείας του προσωπικού.
• Δεν υπήρξε οποιαδήποτε έγγραφη ή προφορική απάντηση στις επισημάνσεις της Ομοσπονδίας, ούτε φέρεται να διασφαλίστηκε έγκαιρη και εξατομικευμένη ιατρική αξιολόγηση των συμμετεχόντων υπαλλήλων.

ΙΙ. Νομικό Πλαίσιο

Έκθεση σε Κίνδυνο (Άρθρο 306 ΠΚ)

Το άρθρο 306 ΠΚ προβλέπει την ποινική ευθύνη σε περίπτωση έκθεσης προσώπου σε κίνδυνο ζωής ή σοβαρής βλάβης υγείας, ακόμα και μέσω παράλειψης οφειλόμενων ενεργειών.

Σύμφωνα με τη νομολογία και τη θεωρητική ερμηνεία του άρθρου, η πράξη μπορεί να συνίσταται τόσο σε θετική ενέργεια όσο και σε παράλειψη λήψης μέτρων, όταν το υπεύθυνο όργανο όφειλε και μπορούσε να αποτρέψει τον κίνδυνο. Δεν απαιτείται η επέλευση πραγματικής βλάβης, αρκεί η αντικειμενική δυνατότητα κινδύνου.

Στην προκειμένη περίπτωση θα πρέπει να εξεταστεί εάν υπάρχει περίπτωση παραβίασης υποχρεώσεων που απορρέουν από την εργατική νομοθεσία (Ν. 3850/2010, Οδηγία 89/391/ΕΟΚ) σε ότι αφορά την παράλειψη λήψης μέτρων πρόληψης, ιατρικού ελέγχου, εκπαίδευσης και διάθεσης των μέσων ατομικής προστασίας για εργασία που πραγματοποιήθηκε κατ’ εντολή της Διοίκησης και χωρίς τελικά να επέλθει βλάβη. Αρκεί η αμέλεια και το ότι τα αρμόδια όργανα γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν τον κίνδυνο, ιδίως μετά από τις έγγραφες επισημάνσεις και τα Δελτία Τύπου της Ομοσπονδίας.

Νόμος 3850/2010 (Κώδικας Νόμων για την Υγεία και Ασφάλεια των Εργαζομένων)
Η Διοίκηση έχει υποχρέωση πρόβλεψης, οργάνωσης και εφαρμογής όλων των αναγκαίων μέτρων για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, ιδιαίτερα σε επικίνδυνες εργασίες. Επιβάλλεται εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου, προληπτικές ιατρικές εξετάσεις, παροχή απαραίτητων μέσων ατομικής προστασίας, εκπαίδευση εργαζομένων και κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και ειδικότερα των προβλεπόμενων στα άρθρα 36 – 43 του Νόμου.

ΙΙΙ. Ερωτήματα – Αιτούμενη διερεύνηση

Κατόπιν τούτων, ζητούμε να διερευνηθεί:

1. Εάν τηρήθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 36-43 του Ν. 3850/2010 σε ό,τι αφορά:

• Την εκπόνηση γραπτής εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου από αρμόδιο πρόσωπο.
• Την πραγματοποίηση προληπτικών ιατρικών εξετάσεων (ιδίως αλλεργιολογικού ελέγχου) στους συμμετέχοντες υπαλλήλους πριν την ανάθεση των εργασιών.
• Τη διάθεση, συνταγογράφηση και ορθή χρήση ενέσιμων ή άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων αποκλειστικά με εξατομικευμένη ιατρική γνωμάτευση.
• Την κατάλληλη εκπαίδευση των υπαλλήλων στη χρήση μέσων προστασίας και στη διαχείριση εκτάκτων περιστατικών.
• Την παροχή και χρήση κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας.
• Την εποπτεία της υγείας των εργαζομένων από ιατρό εργασίας.

2. Εάν, παρά τις σχετικές επισημάνσεις της Ομοσπονδίας, υπήρξε ουσιαστικός και τεκμηριωμένος έλεγχος τήρησης των μέτρων αυτών ή αν λόγω αμέλειας και παράλειψης οι εργαζόμενοι εκτέθηκαν σε σοβαρό κίνδυνο ζωής ή υγείας κατά παράβαση του άρθρου 306 ΠΚ.
3. Εάν προκύπτουν ποινικές, διοικητικές ή πειθαρχικές ευθύνες των αρμοδίων για τη διαχείριση, εκτέλεση και εποπτεία των εν λόγω ελέγχων, λόγω αμέλειας ή πλημμελούς τήρησης της νομοθεσίας.