Αθήνα 14/02/2025        Αρ. Πρωτ.: 14

ΘΕΜΑ: «Προϊστάμενοι Οργανικών μονάδων κατόπιν έκδοσης νέων Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας των ΟΤΑ α’ & β’ βαθμού ή τροποποίησης υφισταμένων»

Με αφορμή ερωτήματα που προέρχονται από συναδέλφους που υπηρετούν σε Δήμους κ Περιφέρειες ανά την Ελλάδα, αναφορικά με την τοποθέτηση Προϊσταμένων Οργανικών Μονάδων κατόπιν έκδοσης νέων Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας των ΟΤΑ α΄ & β΄ βαθμού ή τροποποίησης υφισταμένων, ιδίως μετά την πρόσφατη κατάργηση των νομικών προσώπων βάσει των διατάξεων των άρθρων 27 και 29 του ν. 5056/2023 (ΦΕΚ 163/Α’/06.10.2023), σας γνωρίζουμε τα εξής :

Το γεγονός της δημοσίευσης νέου Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας (εφεξής Ο.Ε.Υ.) ενός φορέα δεν συνεπάγεται την παύση της άσκησης καθηκόντων ευθύνης των προϊσταμένων όλων ανεξαιρέτως των οργανικών του μονάδων, αλλά θα πρέπει να εξετάζεται, κατά περίπτωση, ανά οργανική μονάδα το εύρος των αλλαγών που επέρχονται με τον νέο Ο.Ε.Υ. Το ίδιο ισχύει, αναλόγως, και στην περίπτωση της τροποποίησης Ο.Ε.Υ.

• Σε περίπτωση σύστασης νέων οργανωτικών δομών, οι προϊστάμενοι αυτών ορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί αναπλήρωσης και μέχρι την επιλογή προϊσταμένων οργανικών μονάδων κατά τα οριζόμενα στον Κώδικα Δημοσίων Υπαλλήλων.
• Όσον αφορά στις οργανικές μονάδες, στις οποίες με τον νέο Ο.Ε.Υ. δεν επέρχεται καμία μεταβολή, επισημαίνεται ότι :

27. Εάν στις εν λόγω μονάδες ήταν τοποθετημένοι προϊστάμενοι κατόπιν επιλογής, τότε καθήκοντα προϊσταμένου εξακολουθούν να ασκούν οι ίδιοι, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 4369/2016 (ΦΕΚ 33/Α΄/27.02.2016)
28. ii) Εάν στις εν λόγω οργανικές μονάδες καθήκοντα ευθύνης ασκούσαν αναπληρωτές προϊστάμενοι, τότε αυτοί θα συνεχίσουν να ασκούν τα εν λόγω καθήκοντα βάσει της ως άνω μεταβατικής διάταξης, με την επιφύλαξη όμως της περίπτωσης νέας στελέχωσης της οικείας μονάδας, μετά την τοποθέτηση του προσωπικού βάσει του νέου Ο.Ε.Υ., οπότε θα πρέπει να επανεξεταστεί εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις της αναπλήρωσης

• Στις οργανικές μονάδες, οι οποίες βάσει του νέου Ο.Ε.Υ. αναδιοργανώνονται (π.χ. προστίθενται νέες υποκείμενες οργανικές μονάδες ή επέρχεται αλλαγή στους κλάδους από τους οποίους θα προέρχονται οι προϊστάμενοι ή υιοθετείται το προβάδισμα των κατηγοριών, κλπ.) απαιτείται επανατοποθέτηση προϊσταμένων. Ελλείψει ειδικότερης νομοθετικής πρόβλεψης που να ρυθμίζει τα θέματα στελέχωσης των θέσεων προϊσταμένων κατόπιν αναδιοργάνωσης των δομών των ΟΤΑ Α΄ Κ Β’ βαθμού, εφαρμογή, εν προκειμένω, έχουν οι διατάξεις περί αναπλήρωσης προϊσταμένων.

Ένα σημαντικό μέρος των αρμοδιοτήτων των οργανικών μονάδων των Ο.Τ.Α. και Ν.Π.Δ.Δ., σχετίζονται άμεσα με αντικείμενα που αφορούν την πρωτογενή παραγωγή και αγροτική ανάπτυξη, τη διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος, τις γεωργοοικονομικές και περιβαλλοντικές μελέτες, τα δημόσια έργα (φυτοτεχνικά κλπ), την πολιτική προστασία, τα υδραυλικά, εγγειοβελτιωτικά & έργα αγροτικής οδοποιίας, την καθαριότητα – αποκομιδή & ανακύκλωση κ.α. τα οποία ανήκουν στις επαγγελματικές δραστηριότητες και μάλιστα, ορισμένα εξ αυτών, με τη μορφή της υποχρεωτικής απασχόλησης των Γεωτεχνικών, όπως αυτές περιγράφονται τόσο στο Προεδρικό Διάταγμα 344/2000 (ΦΕΚ 297/Α’/) «Άσκηση του επαγγέλματος του γεωτεχνικού», όσο και στη γενικότερη νομοθεσία (π.χ. περί ανάθεσης μελετών και κατασκευής δημοσίων έργων κλπ).

Παρά το γεγονός της άμεσης συνάφειας του γνωστικού και επαγγελματικού αντικειμένου τους με τις αρμοδιότητες των εν λόγω υπηρεσιών, όπως αυτές συνοπτικά προαναφέρθηκαν, οι Π.Ε. Γεωπόνοι δημόσιοι υπάλληλοι σε αρκετές περιπτώσεις στερούνται, αδίκως, της δυνατότητας να προΐστανται των συγκεκριμένων οργανικών μονάδων (Διευθύνσεων ή Αυτοτελών Τμημάτων), παραβιάζοντας αρχές της ισότητας και αξιοκρατίας στη Δημόσια Διοίκηση και περιορίζεται αδικαιολόγητα η νομοθετημένη δυνατότητα υπηρεσιακής εξέλιξης των συναδέλφων σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας των δημοσίων υπηρεσιών. Είναι προφανές ότι η Διοίκηση με βάση τις λειτουργίες της κάθε οργανικής μονάδας καθορίζει τις κατηγορίες από τις οποίες θα προέρχεται ο Προϊστάμενος με βάση τη γνωστική υποδομή που απαιτεί η λειτουργία (η άσκηση των αρμοδιοτήτων και γενικότερα η διαχείριση των θεμάτων) της συγκεκριμένης οργανικής μονάδας.

Όπως έχει κριθεί από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. ιδίως ad hoc απόφαση 283/2020): “Το κατοχυρωμένο στο άρθρο 97 του ν. 3528/2007 και 99 ν. 3584/2007 προβάδισμα των κατηγοριών των υπαλλήλων του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ διαθέτει και συνταγματικό έρεισμα στις αρχές της ισότητας (4 παρ. 1 Συντ.), της ισότητας στην πρόσβαση στις Δημόσιες θέσεις (4 παρ. 4 Συντ.), της αξιοκρατίας (4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Συντ.), και στην αρχή της ορθολογικής Οργανώσεως της Διοικήσεως (103 Συν)”.

Ειδικότερα σύμφωνα με την υπ’αριθμ. 283/2020 απόφαση του ΣτΕ:

«…..το καθοριζόμενο προβάδισμα των κατηγοριών των υπαλλήλων παύει να ισχύει μόνο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι Οργανικές διατάξεις βάσει του αντικειμένου των συγκεκριμένων Οργανικών Μονάδων και της ειδικότητας του κλάδου των υπαλλήλων προβλέπουν την τοποθέτηση ως προϊσταμένου Οργανικής Μονάδας υπαλλήλου που έπεται κατά το προβάδισμα και όχι αδιακρίτως για όλες τις σχετικές Οργανικές Μονάδες (ΣτΕ 2816/2017 7μ)», και

«…..μη νομίμως ο Οργανισμός αυτός προβλέπει την επιλογή, κατά περίπτωση, υπαλλήλων διαφορετικής κατηγορίας (ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ) ως προϊσταμένων σε όλες τις αναφερθείσες Οργανικές Μονάδες (Διευθύνσεις κι Τμήματα), καταργώντας αδιακρίτως το θεσπιζόμενο προβάδισμα με το άρθρο 99 του κώδικα κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών υπαλλήλων…»

Σε κάθε περίπτωση τα σχέδια Ο.Ε.Υ. θα πρέπει να διέπονται από τις αρχές της ισότητας ευκαιριών στην εξέλιξη όλων των ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων και των Π.Ε. Γεωπόνων, και της θέσπισης των απαραίτητων εγγυήσεων για την διασφάλιση τόσο της αντικειμενικότητας, όσο και της αμεροληψίας των οργάνων κρίσης των δημοσίων/δημοτικών υπαλλήλων, προκειμένου να τηρηθεί ο κανόνας της δημοκρατικής, αρχής στην οποία στηρίζεται όλη η έννομη τάξη (ΣτΕ 469/76, 1456/66, 2216/75, 2789/81 και 2778/91) και να γίνει δυνατή η επιλογή εκείνων που έχουν τα περισσότερα ουσιαστικά προσόντα, ώστε να επιτευχθεί  στόχος για την καλύτερη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης και τελικά η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.

Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 2811-2813/2017, 2816-2818/2017) ακύρωσαν οργανικές διατάξεις καθώς «….ο προσβαλλόμενος οργανισμός παρανόμως προβλέπει την επιλογή διαζευτικώς υπαλλήλων διαφορετικής κατηγορίας (ΠΕ ή ΤΕ) ως Προϊσταμένων σε όλες τις αναφερθείσες οργανικές μονάδες (Διευθύνσεις και Τμήματα) καταργώντας αδιακρίτως το θεσπιζόμενο προβάδισμα με το άρθρο 97….» και με εγκύκλιο το Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης με την αριθ. ΔΙΔΑΔ/Δ.35.50/2412/οικ.21795/18.06.2018 (ΑΔΑ: ΨΤΜΓ465ΧΘΨ-ΣΟΔ) συνέστησε ότι “κατά τη σύνταξη των οργανισμών των Δήμων θα πρέπει να προκύπτει σχετική τεκμηρίωση, είτε από το σώμα της πράξης είτε από τα στοιχεία του φακέλου, ώστε να διασφαλίζεται ότι η εξαίρεση που υλοποιείται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 97 περ, δ’ του Υ.Κ. δεν οδηγεί σε αδιάκριτη κατάργηση του προβαδίσματος των κατηγοριών, αλλά είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την εξυπηρέτηση της αρχής της αποτελεσματικότητας της διοίκησης και εντός του πλαισίου των εξουσιοδοτικών διατάξεων”.

Προς επίρρωση των ανωτέρω, στην περίπτωση της μετάταξης από θέση κλάδου της κατηγορίας ΤΕ σε θέση κλάδου της κατηγορίας ΠΕ, τηρουμένου του προβαδίσματος των κατηγοριών, η μετάταξη αυτή ορίζεται ως μετάταξη σε ανώτερη κατηγορία. Σε ότι αφορά τις προβλέψεις των οικείων Οργανικών Διατάξεων αναφορικά με τους προϊσταμένους, αυτές αποτελούν αρμοδιότητα του κάθε Φορέα. όπως άλλωστε και οι προσλήψεις. Τέλος, η ίδια η Τεχνολογική Εκπαίδευση όπως αυτή ρυθμίζεται από τις διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων διαφοροποιείται τόσο εντός της ίδιας αυτής βαθμίδας εκπαίδευσης (π.χ. ΤΕΙ, ΑΤΕΙ, ισοτιμίες τίτλων σπουδών ΚΑΤΕΕ με ΤΕΙ κ.α.), οπότε κι αβίαστα προκύπτει ότι αφενός όλοι οι απόφοιτοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης δεν απολαύουν άνευ ετέρου τα ίδια δικαιώματα και περαιτέρω οι απόφοιτοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης δεν είναι δυνατόν να εξομοιωθούν για κάθε συνέπεια με τους απόφοιτους Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης κατ’ αρχάς γιατί το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα μέχρι την κατάργηση των ΤΕΙ δεν παρείχε αυτήν τη δυνατότητα και επιπλέον θα θίγονταν δικαιώματα των αποφοίτων Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, προκύπτει σύμφωνα με τα ισχύον Θεσμικό πλαίσιο, η ένταξη των υπαλλήλων σε θέσεις κλάδου των οριζόμενων εκ του Υπαλληλικού Κώδικα κατηγοριών και η διατήρηση της διάκρισης και του προβαδίσματος των κατηγοριών αυτών, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του συστήματος της υπηρεσιακής εξέλιξης των υπαλλήλων, η οποία συμφωνεί προς τις διατάξεις που καθορίζουν τις βαθμίδες και κατηγορίες εκπαίδευσης και ειδικότερα όσον αφορά την τοποθέτηση προϊσταμένων κατόπιν επιλογής ή και σύμφωνα με τις διατάξεις περί αναπλήρωσης. Προκύπτει σε κάθε περίπτωση η βούληση του νομοθέτη για διάκριση των κατηγοριών ΤΕ και ΠΕ, με προβάδισμα στην κατηγορία ΠΕ.

Δεδομένου ότι εναπόκειται στον κάθε φορέα να προσδιορίζει με τον Οργανισμό του, τους κλάδους από τους οποίους θα προέρχονται οι προϊστάμενοι των Οργανικών Μονάδων, θα πρέπει βασικά κριτήρια για τον προσδιορισμό των κλάδων των οποίων οι υπάλληλοι κρίνονται για την κατάληψη θέσεων ευθύνης, να αποτελούν αφενός μεν η ειδικότητα του κλάδου, αφετέρου δε το αντικείμενο των συγκεκριμένων Οργανικών Μονάδων., λαμβάνοντας εξ’ αρχής υπόψη την αξιοποίηση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού του φορέα. Δηλαδή, η θέση του προϊσταμένου οργανικής μονάδας να καταλαμβάνει υπάλληλος που ανήκει σε κλάδο του οποίου η ειδικότητα, κατά την εκτίμηση του οικείου φορέα, είναι αντίστοιχη ή συναφής με το αντικείμενο της συγκεκριμένης μονάδας.

Η κατάργηση στην πράξη του προβαδίσματος των εκπαιδευτικών κατηγοριών σε συνδυασμό με την αδιαφορία για τον σεβασμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων υπογραφής των Γεωτεχνικών που απορρέουν από το Ενωσιακό και Εθνικό Δίκαιο καθώς και από το Διεθνές συμβάσεις, προκειμένου να εξυπηρετηθούν πρόσωπα, υπονομεύει την αξιοκρατία, τους θεσμούς και τελικά την ίδια την κοινωνία.

Ως Π.Ε.Γ.Δ.Υ. ζητάμε την διασφάλιση της ήδη νομοθετικά κατοχυρωμένης δυνατότητας των ΠΕ Γεωπόνων ώστε αφενός να εξελίσσονται απρόσκοπτα στην υπηρεσιακή ιεραρχία και να καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης σε οργανικές μονάδες οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ των αρμοδιοτήτων τους, και Γεωτεχνικά αντικείμενα και αφετέρου να εφαρμοστεί πλήρως το προβάδισμα των ΠΕ Γεωτεχνικών έναντι των ΤΕ Γεωτεχνικών (εν ελλείψει των ΠΕ δύναται να καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης στον Ο.Ε.Υ. οι ΤΕ). Προς αποφυγή ενστάσεων και προσφυγών καλούνται οι φορείς να επανατοποθετήσουν αναπληρωτές Προϊστάμενους κατά τις προβλέψεις των νόμων, και να προχωρήσουν άμεσα σε διαδικασίες κρίσεων.